Türkiye'de Böbrek Nakli

Türkiye’de Böbrek Nakli

Türkiye’de böbrek nakli, özellikle canlı donörlerden yapılan nakiller söz konusu olduğunda dünyada ilk sırayı almış bir cerrahi alandır. 

Ülkemizde böbrek nakli, uzun yıllardır süregelen bir geçmişe sahiptir. Sağlık sistemimiz, bu alandaki teknolojik ve bilimsel ilerlemelere paralel olarak kendini sürekli yenilemiş ve güçlendirmiştir. Böbrek nakli operasyonları, deneyimli cerrahlar ve uzman ekipler tarafından gerçekleştirilmekte, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırmaktadır.

Organ bağışı, böbrek nakli sürecinde kilit bir rol oynamaktadır. Türkiye'de organ bağışı konusunda toplumsal bilincin artması, organ bekleyen hastalara umut olmaktadır. Sağlık kurumları ve sivil toplum kuruluşları, organ bağışının önemini vurgulamak ve bağışçı sayısını artırmak için çeşitli kampanyalar düzenlemektedir.

Böbrek Nakli Nedir?

Böbrek nakli, ciddi böbrek yetmezliği yaşayan hastalara yeni bir yaşam şansı sunan önemli bir tedavi yöntemidir. Bu konuda bilinmesi gereken bazı temel noktalar bulunmaktadır. Böbrek nakli, böbrek yetmezliği yaşayan ve diyalize bağımlı hale gelen bireylere uygulanan bir tedavi seçeneğidir. Bu operasyon, genellikle bir canlı donörden veya kadavradan alınan böbreğin alıcıya nakledilmesini içerir.

Böbrek nakli, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir ve diyaliz tedavilerine olan bağımlılığı ortadan kaldırabilir. Ancak, nakil sonrası dikkatli bir takip ve tedavi gerektirir. Böbrek nakli için uygun bir donör bulmak ve uyumlu bir alıcı bulmak genellikle zorlu bir süreçtir. Bu nedenle, organ bağışının önemi büyük ve toplumda organ bağışına yönelik bilincin artırılması önemlidir.

Böbrek Nakli İçin Uygunluk Kriterleri Nelerdir?

Böbrek nakli, hayati bir cerrahi müdahale olup, bu operasyonun başarı şansını artırmak ve uygun adayları belirlemek adına belirli kriterlere uyum sağlamak gereklidir. Böbrek nakli için aşağıdaki uygunluk kriterleri hem donör hem de alıcı için dikkate alınan faktörleri içerir:

• Kan grubu uyumu
• Doku uyumu
• Genel sağlık durumu
• Yaş faktörü
• Psikososyal değerlendirme

Hem alıcı hem de donör adayları, böbrek nakli için genel bir sağlık değerlendirmesinden geçerler. Bu değerlendirme, operasyon sonrası komplikasyon riskini azaltmak ve nakil sonrası dönemde daha başarılı bir iyileşme sağlamak amacıyla yapılır. Kronik hastalıklar, enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunları bu değerlendirmelerde göz önüne alınır. Genellikle genç ve sağlıklı donörlerin böbrek nakli için daha uygun olduğu düşünülür. Bu kriterler, nakil operasyonunun başarılı ve uzun vadeli sonuçlarını maksimize etmeye yönelik olarak belirlenir.

Böbrek Nakli Nasıl Gerçekleştirilir?

Böbrek nakli süreci genellikle canlı bir donörden veya vefat etmiş bir kişinin organlarının kullanılmasıyla başlar. Canlı donörler genellikle aile üyeleri veya uyumlu arkadaşlardan seçilir. Kadavradan alınan böbrekler ise daha önceden beyin ölümü gerçekleşmiş birinden alınır. Öncesinde, alıcı ve donörün uyumluluğu titizlikle değerlendirilir. Bu değerlendirme, kan grubu uyumu, doku uyumu ve çeşitli testler aracılığıyla yapılır. Uyumluluk, nakil operasyonunun başarı şansını belirleyen önemli bir faktördür.

Nakil operasyonu genellikle karın bölgesinde gerçekleşir. Alıcıya, donörden alınan böbreğin yerleştirilmesi ve kan damarları ile idrar borusunun bağlanması işlemleri yapılır. Bu cerrahi müdahale, genellikle birkaç saat sürebilir. Nakil sonrasında, alıcı için bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar verilir. Bu ilaçlar, vücudun nakledilen böbreği reddetmesini önlemek amacıyla kullanılır. Alıcı, bu ilaçları düzenli olarak kullanmalı ve düzenli sağlık kontrollerine katılmalıdır.

Türkiye’de Böbrek Nakline Ait Veriler

Türkiye’de gerçekleştirilen ilk böbrek nakli vakasının tarihi 1968’e kadar uzanmaktadır. Canlı donör ile yapılan ilk böbrek naklinin kaydı ise 1975 senesidir. 1979 yılında Organ Nakli Kanunu’nun çıkarılması ile birlikte bu alandaki çalışmalar günümüze değin giderek hızlanmıştır. Bugün bağışta bulunmak isteyen kişiler ise Türkiye Organ ve Doku Bağış Bilgi Sistemi (TODBS) aracılığı ile başvuru yapabilmektedir.

Ülkemizde böbrek nakline dair verilerde son yıllarda kayda değer bir artış görülmektedir. 2002 senesi ve 2023’ün son çeyreğine kadar olan dönem baz alındığında, toplam organ naki sayısının yaklaşık 75 bin olduğu görülmektedir. Bunların yaklaşık 53 bini böbrek naklidir. Bu veriler ışığında nakil bekleyen kişilerin önlerinde ciddi bir şans olduğu söylenebilir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2023 Kasım ayı itibariyle böbrek nakli için sıra bekleyen hasta sayısı yaklaşık 25 bindir.

Çapraz Nakil Nedir?

Çapraz nakil, böbrek nakli gereksinimi olan hastalar için bir çözüm sunan bir yöntemdir. Bu yaklaşım, kan veya doku uyumu konusunda eşleşmeyen ancak birbirleriyle uyumlu olan donör ve alıcı çiftleri arasında organ değiş tokuşunu içerir. Yani, bir kişinin ailesi veya yakın çevresindeki bir donör, başka bir kişinin ailesi veya çevresindeki başka bir donöre organ verebilir.

Bu yöntem, genellikle organ bağışının artırılması ve uyumlu donör bulma zorluğunu aşma amacı taşır. Çapraz nakil, alıcı ve donörler arasında organ uyumu sağlanamadığı durumlarda kullanılır. Bu sayede, organ nakli bekleyen hastaların şansı artar ve uyumlu donörlerle eşleşmeyen çiftler arasında bir döngü oluşturularak daha fazla kişiye yardım edilir. Organ bağışı, Türkiye’de böbrek nakli fiyatları, preoperatif değerlendirme ve postoperatif süreçlerle ilgili bilgi almak için Medwide’a ulaşabilirsiniz.